WEIR, Thomas Hunter
(1865-1928)
İskoç asıllı İngiliz şarkiyatçısı.
İskoçya’nın Glasgow şehrinde dünyaya geldi. Babası Duncan Harkness Weir, Glasgow Üniversitesi’nde Doğu dilleri profesörüydü. Öğrenim hayatına Glasgow Lisesi’n-de başladı, 1876’da babasının ölümü üzerine ailesi Manchester’a yerleşince öğrenimine Manchester Lisesi’nde devam etti. 1881’de üniversite eğitimi için Glasgow’a döndü ve 1885’te Glasgow Üniversitesi’n-den mezun oldu. 1888’de aynı üniversitede Sâmî dilleri ve hıristiyan ilâhiyatı öğrenimini üstün başarıyla tamamladı. 1889-1891 yıllarında İskoçya’nın kuzeybatısındaki Kingairloch’ta din hizmeti görevinde bulundu. 1891-1893 arasında kardeşini ziyaret için gittiği Avustralya’da çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı. 1893’te Glasgow Üniversitesi Doğu Dilleri Bölümü’ne asistan tayin edildi. 1894’te Arapça’sını ilerletmek için altı ay Lübnan’da kaldı, Filistin’e ve Mısır’a gitti. Sonraki yıllarda Almanya ve Fas’ta bulundu. 1902’de İbrânîce ve Arapça doçenti oldu. Weir hayatının son yıllarında Farsça dersler vermiştir. Kutsal metinlerin tenkidinde fazla muhafazakâr ve aşırı liberal yaklaşımlar yerine orta bir yol izlemiş, Sâmî literatürü içinde İbrânîce’ye özel vurgu yapmış, Arapça’ya duyduğu hayranlık sebebiyle Arapça’nın Eski Ahid dilinin anlaşılmasına ışık tuttuğunu göstermeye çalışmıştır. 1930’da, Glasgow Üniversitesi Oriental Society tarafından Arapça sahasında yapılmış özgün çalışmalar için Thomas Hunter Weir adına ödül konmuştur.
Eserleri. 1. A Short History of the Hebrew Text of the Old Testament (London 1899, 1907). Eser yazıldığı dönemde teoloji eğitimi için ders kitabı olarak okutulmuştur. 2. The Shaikhs of Morrocco in the XVIth Century. İbn Asker el-Mağribî’nin Fas âlim ve mutasavvıflarına dair Devĥatü’n-nâşir adlı eserinin tercümesidir (Edinburgh 1904). 3. Arabic Prose Composition. Arapça sarf nahiv kurallarını örneklerle anlatan bir çalışmadır (Cambridge 1910). 4. The Life of Mohammad: From Original Sources. Weir, Sir William Muir’in Hz. Peygamber’e dair dört ciltlik eserinin (1858-1861) kısaltılmış üçüncü basımını (1894) esas alarak gözden geçirip yayımlamıştır (Edinburgh 1912, 1923). 5. The Caliphate, Its Rise, Decline and Fall: From Original Sources (Edinburgh 1915, 1924; New York 1975). Yine Muir’e ait çalışmanın gözden geçirilip ilâveler yapılmış baskısıdır (London 1891). 6. The Variants in the Gospel Reports. Mevcut Yunanca İnciller’in Ârâmîce veya İbrânîce bir modele dayandığı tezini işleyen bir çalışmadır (Paisley 1920). 7. Omar Khayyam, the Poet. Weir, bu çalışmasında Ömer Hayyâm’ın rubâîlerini konularına göre düzenlemiş ve yorumlamıştır (London 1926). Weir’in bunların dışında Encyclopaedia of Islam ve Encyclopaedia of Religion and Ethics’te maddeleri ve çeşitli dergilerde yayımlanmış makaleleri bulunmaktadır. Ayrıca Glasgow Üniversitesi Hunterian Kütüphanesi’ndeki İbrânîce, Arapça ve Süryânîce el yazmalarıyla Türkçe ve Farsça el yazmalarının listesini (1899, 1906) ve Balyânî’nin Kitâbü’l-Ecvibe’sinin tercümesini (1901) Journal of the Royal Asiatic Society’de neşretmiştir.
BİBLİYOGRAFYA:
W. Muir, The Life of Moĥammad from Original Sources (ed. T. H. Weir), Edinburgh 1912; A. S. Fulton, “Thomas Hunter Weir”, Transactions-Glasgow University Oriental Society, XX (1963-64), Glasgow 1965, s. 1-9.
Salime Leyla Gürkan