RUVEYS

(رويس)

Ebû Abdillâh Muhammed b. el-Mütevekkil el-Lü’lüî el-Basrî (ö. 238/852)

Kırâat-i aşere imamlarından Ya‘kūb el-Hadramî kıraatinin meşhur iki râvisinden biri.

Hayatı hakkında bilgi bulunmamakla birlikte hoca-talebe ilişkileri dikkate alındığında Basra’da veya çevresinde doğduğunu ve eğitimini bu şehirde aldığını söylemek mümkündür. Ruveys lakabıyla anılmasının sebebi bilinmiyorsa da “re’s” (baş) kelimesinin ism-i tasgīri olan ve her şeyin en yüksek noktası için kullanılan bu kelimenin onun kıraat alanındaki üstünlüğüyle ilgili olduğu düşünülebilir. Kaynaklar Basralı Ya‘kūb el-Hadramî dışında başka bir hocasından söz etmemekte ve Hadramî’nin en önde gelen talebesi olduğunu belirtmektedir. Ebû Amr ed-Dânî de onun Ya‘kūb el-Hadramî’nin en iyi öğrencisi olduğunu söylemiştir. Ya‘kūb’un önde gelen talebelerinden Ebû Hâtim es-Sicistânî, Ruveys’in hocasının önünde Kur’an’ı defalarca hatmettiğini ve her dersin sonunda hocasının onun okuyuşuyla ilgili takdirlerini ifade ettiğini belirtmiştir (İbnü’l-Cezerî, II, 235). Kırâat-i aşereyle ilgili kaynaklarda Ya‘kūb el-Hadramî kıraatinin iki râvisinden birinin Ruveys olduğunda ittifak edilmesi onun bu kıraatin zaptı ve rivayeti konusunda uzman sayıldığını göstermektedir. Basra’da vefat eden Ruveys’ten Ebû Bekir Muhammed b. Hârûn et-Temmâr ve Şâfiî fakihi Zübeyr b. Ahmed ez-Zübeyrî gibi şahsiyetler istifade etmiştir.

BİBLİYOGRAFYA:

İbn Mihrân en-Nîsâbûrî, el-Ġāye fi’l-ķırâǿâti’l-Ǿaşr (nşr. M. Gıyâs el-Canbâz), Riyad 1411/1990, s. 126; Enderâbî, Ķırâǿâtü’l-ķurrâǿi’l-maǾrûfîn (nşr. Ahmed Nusayyif el-Cenâbî), Beyrut 1405/1985, s. 136, 138-139; Ebü’l-Alâ el-Hemedânî, Ġāyetü’l-iħtiśâr (nşr. Eşref Muhammed Fuâd Tal‘at), Cidde 1414/1994, I, 50, 120-121; Zehebî, MaǾrifetü’l-ķurrâǿ (Altıkulaç), I, 428; İbnü’l-Cezerî, Ġāyetü’n-Nihâye, II, 234-235.

Tayyar Altıkulaç