NECCÂR, Muhammed Ali
(محمّد علي النجّار)
Muhammed b. Alî en-Neccâr (1895-1965)
Arap diline ve sözlüğe dair çalışmalarıyla tanınan Mısırlı âlim.
20 Aralık 1895’te Mısır’ın Buhayre vilâyetine (muhafaza) bağlı Îtâyilbârûd kazasının Muînâ köyünde doğdu. İlk eğitimini burada aldı. Babasının Ezher’e hoca olarak tayin edilmesi üzerine ailesiyle birlikte Kahire’ye gitti. Kur’ân-ı Kerîm hıfzını tamamladıktan sonra 1908’de Ezher’e kaydoldu. Buradaki öğrenimini 1925’te tamamladı ve 1926’da Zekāzîķ’taki Ma‘hedü’l-Ezher’e İslâm tarihi hocası tayin edildi. Ardından Kahire’ye nakledilerek Külliyyetü’l-lugati’l-Arabiyye’de ders verdi ve 1960 yılında emekli oluncaya kadar burada çalıştı. 1956’da Kahire Mecmau’l-lugati’l-Arabiyye’ye üye seçilen Muhammed Ali, üniversite hocalığının yanı sıra sözlük çalışmaları ile Arap dili ve edebiyatına dair araştırmalar yaptı, çeşitli komisyonlarda görev aldı. 1965 yılında Bağdat’ta gerçekleştirilen Mecmau’l-lugati’l-Arabiyye toplantısından dönerken uçağa bineceği esnada vefat etti.
Eserleri. A) Telif. 1. Luġaviyyât. Müellifin Arap dili ve edebiyatı Hakkındaki yazılarından oluşmaktadır (Kahire 1950, 1986). 2. Muĥâđarât Ǿani’l-aħŧâǿi’l-luġaviyyeti’ş-şâǿiǾa (I-II, baskı yeri yok, 1959-1960]). Dirâsâtü’l-Arabiyye ve’l-lugaviyye bölümünde verdiği derslerin notlarıdır. B) Tahkik. 1. Tâceddin es-Sübkî, MuǾîdü’n-niǾam ve mübîdü’n-niķam (Ebû Zeyd Şelebî ve Muhammed Ebü’l-Uyûn ile birlikte; Kahire 1948, 1993). 2. İbn Cinnî, el-Ħaśâǿiś (I-III, Kahire 1371-1376/1952-1956; Beyrut 1983). 3. Yahyâ b. Ziyâd el-Ferrâ, MeǾâni’l-Ķurǿâni’l-Kerîm ve iǾrâbuh (Ahmed Yûsuf Necâtî ile birlikte, I-II, Kahire 1955, 1966, 2001; Beyrut, ts.). III. cilt Abdülfettâh İsmâil Şelebî ve Ali Necdî Nâsıf tarafından tahkik edilmiştir. 4. Kādî Abdülcebbâr, el-Muġnî (11. cilt, Abdülhalîm en-Neccâr ile birlikte, Kahire 1385/1965). 5. Fîrûzâbâdî, Beśâǿirü źevi’t-temyîz fî leŧâǿifi’l-kitâbi’l-Ǿazîz (I-VI, Kahire 1964-1973; Beyrut, ts.; V ve VI. ciltleri Abdülalîm et-Tahâvî tarafından tahkik edilmiştir). 6. İbn Sîde, el-Muĥkem ve’l-muĥîŧü’l-aǾžam (Kahire 1393/1973; Neccâr eserin VII. cildinin tahkikini yapmıştır). C) Gözden geçirdiği tahkikler. 1. Mufaddal b. Seleme, el-Fâħir fi’l-emŝâl (nşr. Abdülalîm et-Tahâvî, Kahire 1380/1960). 2. Muhyiddin b. Abdüzzâhir, Teşrîfü’l-eyyâm ve’l-Ǿuśûr fî sîreti’l-Meliki’l-Manśûr (nşr. Murâd Kâmil, Kahire 1961). 3. İbn Hacer el-Askalânî, Tebśîrü’l-müntebih bi-taĥrîri’l-müştebih (nşr. Ali Muhammed el-Becâvî, Kahire 1383-1386/1964-1967). 4. Ebû Ali el-Fârisî, el-Ĥücce fî Ǿilleti’l-ķırâǿati’s-sebǾ (nşr. Ali Necdî Nâsıf - Abdülhalîm en-Neccâr - Abdülfettâh Şiblî, Kahire [1964]). 5. Muhammed b. Ahmed el-Ezherî, Tehźîbü’l-luġa (nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn, Kahire 1964-1967). Muhammed Ali, Mecmau’l-lugati’l-Arabiyye tarafından neşredilen el-MuǾcemü’l-vasîŧ, el-MuǾcemü’l-kebîr ve MuǾcemü elfâži’l-Ķurǿâni’l-Kerîm’i hazırlayan komisyonda yer almıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
Ziriklî, el-AǾlâm, VI, 308; M. Mehdî Allâm, el-MecmaǾiyyûn fî ħamsîne Ǿâmen, Kahire 1406/1986, s. 299-301; M. Muhyiddin Abdülhamîd, “eş-Şeyħ Muĥammed ǾAlî en-Neccâr”, MMLA, XXII/1 (1967), s. 213-217; Mahmûd Şît Hattâb, “eş-Şeyħ Muĥammed ǾAlî en-Neccâr”, a.e., s. 226-228.
Hilal Görgün