MOLLA MİSKÎN
(ملّا مسكين)
Mollā Miskîn Muînüddîn Muhammed b. Abdillâh (İbrâhîm) el-Ferâhî el-Herevî (ö. 954/1547)
Hanefî fakihi, kadı.
Herat’ta kadılık yapmış olmasının dışında hayatı hakkında bilgi yoktur. Kaynaklarda Molla Miskîn lakabıyla tanınan MeǾâricü’n-nübüvve müellifi Muîn el-Miskîn ile (ö. 907/1501) karıştırıldığı görülmektedir. Şerĥu Kenzi’d-deķāǿiķ adlı çalışması Ebü’l-Berekât en-Nesefî’ye ait eserin şerhlerinden biridir. Kitabın 881’de (1476) Semerkant’ta tamamlandığı belirtilmekteyse de (Serkîs, II, 1795) müellifin vefat tarihi dikkate alındığında bu bilginin ihtiyatla karşılanması gerektiği anlaşılmakta, tarihin doğru kabul edilmesi halinde Kâtib Çelebi’nin verdiği ölüm yılının yanlış olma ihtimali ortaya çıkmaktadır. Birçok defa basılan eser üzerine (Bulak 1287 [Hüseynî’nin hâşiyesiyle birlikte]; Kahire 1294, 1303, 1312, 1324, 1328) Ahmed b. Muhammed el-Hamevî Keşfü’r-remz Ǿan beyâni (ħabâye)’l-Kenz (yazmaları için bk. DİA, XV, 457) ve Ebüssuûd Muhammed b. Ali el-Hüseynî Fetĥullāhi’l-muǾîn (son olarak üç cilt halinde Karaçi’de neşredilmiştir [1403/1983]) adıyla birer hâşiye yazmışlardır. TaǾlîķa Ǿalâ ķavli şihâbi’t-telħîś: Feśâĥatü’l-kelâm başlığını taşıyan bir risâle ile (Süleymaniye Ktp., M. Ârif - M. Murad, nr. 177) Herat tarihine dair Ravżatü’l-cenne adlı eser de Molla Miskîn’e nisbet edilmektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
Keşfü’ž-žunûn, II, 1515; Serkîs, MuǾcem, I, 316; II, 1795; Brockelmann, GAL, II, 252; Suppl., II, 266; Hediyyetü’l-Ǿârifîn, II, 242; Kehhâle, MuǾcemü’l-müǿellifîn, XII, 312; Bilmen, Kamus2, I, 434; Ahmet Özel, Hanefi Fıkıh Âlimleri, Ankara 1990, s. 114, 143; Kāmûsü’l-a‘lâm, VI, 4336; Mustafa Sinanoğlu, “Hamevî, Ahmed b. Muhammed”, DİA, XV, 457.
Abdülkadir Şenel