ÎSÂ EFENDİ, Sütçüzâde
(ö. 1037/1628)
Türk mûsikisi bestekârı, hânende.
İstanbul’da doğdu ve burada yaşadı. Devrin üstatlarından iyi bir mûsiki öğrenimi gördü. Bilhassa sesinin güzelliğiyle tanınan Îsâ Efendi’nin hânendelikteki başarısında icracılığının da payı büyüktür. Çalışmalarından onun mûsikinin bütün inceliklerine vâkıf olduğu anlaşılır. Şöhretinin en parlak zamanı I. Ahmed dönemidir
(1603-1617). Îsâ Efendi’nin ölüm tarihi konusunda kaynaklarda farklı bilgiler verilmektedir. Dönemine daha yakın olan İbrâhim Cevrî’nin (ö. 1065/1654) divanında yer alan Sütçüzâde’nin vefatına dair tarih kıtasındaki mısraın 1037 (1628) yılını vermesine karşılık Ebûishakzâde Esad Efendi ve Müstakimzâde gibi bazı kaynaklarda onun 1047 (1637) yılında öldüğü kaydedilmiştir. Oğlu Abdüllatif Efendi de (ö. 1099/1688) zamanın tanınmış şair ve mûsikişinaslarındandır.
Îsâ Efendi, hânendeliğinin yanı sıra bestekârlığı ile de devrinin önemli mûsikişinasları arasında yer almıştır. Esad Efendi Atrabü’l-âsâr’da onun elli kadar eser bestelediğinden söz eder. El yazması güfte mecmualarında dinî ve din dışı sahadaki bazı eserlerine rastlanmaktaysa da Yılmaz Öztuna, Îsâ Efendi’nin bir saz eseriyle bir sözlü eserinin zamanımıza ulaştığından bahsetmektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
Hâfız Post, Mecmûa, TSMK, Revan Köşkü, nr. 1724, vr. 97b; Esad Efendi, Atrabü’l-âsâr, İÜ Ktp., TY, nr. 6204, vr. 19b-20a; Mecmûa, Millet Ktp., Ali Emîrî, Manzum, nr. 637, vr. 9a; Sadeddin Nüzhet Ergun, Türk Musikisi Antolojisi, İstanbul 1942, I, 31, 43, 60; Hüseyin Ayan, Cevrî: Hayâtı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni, Erzurum 1981, s. 325-326, 387; Özalp, Türk Musikisi Tarihi, I, 143, 148; Hüseyin Sadettin Arel, “Türk Bestekârlarının Tercemeihalleri: İsa Efendi, Sütçüzade”, MM, sy. 15 (1949), s. 22; Hayri Yenigün, “Sütçü Zâde İsâ ve Andelîb”, a.e. sy. 132 (1959), s. 374-376; Öztuna, BTMA, I, 391.
Nuri Özcan