İMÂDÜDDİN el-HAMZÎ

(عماد الدين الحمزي)

Ebû Mûsâ İmâdüddîn İdrîs b. Alî b. Abdillâh el-Hasenî el-Hamzî (ö. 714/1314)

Yemenli Zeydî tarihçi.

San‘a’da doğdu. Hz. Hasan soyuna mensuptur. Devrinde temayüz ederek Resûlî Hükümdarı el-Melikü’l-Müeyyed Dâvûd’un takdir ve himayesine mazhar oldu ve tablhâne emîrleri arasına girdi. Bir süre sonra Mekke yakınlarında küçük bir kasaba olan Kahme’ye emîr tayin edildi (699/1300). Aynı yıl hac emirliği yapan İmâdüddin Yemen’in ileri gelen devlet adamları arasında yer aldı.

Güzel ahlâkı, değişik ilimlerde geniş bilgisiyle tanınan İmâdüddin Zeydiyye mezhebine mensuptu. Bu özelliklerinden dolayı Zeydî imamlığına aday gösterilmiştir. İmâdüddin, İzzeddin İbnü’l-Esîr’in eseri el-Kâmil’in bir özeti mahiyetindeki Kenzü’l-aħbâr (aħyâr) fî maǾrifeti’s-siyer ve’l-aħbâr adlı dört ciltlik kitabı ile ün yaptı. Eserin sonuna 713 (1313) yılına kadar Mısır, Suriye ve Irak’ta, 714 (1314) yılına kadar da Yemen’de cereyan eden olayları eklemiştir. Kitabın ilk cildi Hz. Peygamber’in sîreti ve Hulefâ-yi Râşidîn, II. cildi Emevîler, III. cildi Abbâsîler dönemiyle Suriye’de hüküm süren devletler, Fâtımîler, Karmatîler ve Haçlılar’la yapılan savaşlara ayrılmıştır. Bu cildin sonunda Yemen’le ilgili bilgiler vermeye başlayan İmâdüddin son ciltte sadece Yemen’e dair konuları ele almış, ayrıca Zeydî imamlarının ve ileri gelenlerinin biyografilerine geniş yer vermiştir. Bu sebeple Kenzü’l-aħbâr Zeydiyye mezhebi ve Yemen tarihi için önemli bir kaynaktır (yazma nüshaları için bk. Eymen Fuâd Seyyid, s. 139). Eseri Abbas er-Resûlî Nüzhetü’l-ebśâr fi’ħtiśâri Kenzi’l-aħbâr adıyla özetlemiştir (a.g.e., a.y).

BİBLİYOGRAFYA:

Ali b. Hasan el-Hazrecî, el-ǾUķūdü’l-lüǿlüǿiyye (nşr. M. Besyûnî Asel), Kahire 1329/1911, I, 324-325, 410; İbn Hacer, ed-Dürerü’l-kâmine, I, 345-346; Yahyâ b. Hüseyin es-San‘ânî, Ġāyetü’l-emânî fî aħbâri’l-ķuŧri’l-Yemânî (nşr. Saîd Abdülfettâh Âşûr), Kahire 1388/1968, s. 491-492; Brockelmann, GAL, II, 234; Eymen Fuâd Seyyid, Meśâdiru târîħi’l-Yemen fi’l-Ǿaśri’l-İslâmî, Kahire 1974, s. 138-139.

Osman Çetin