İBN NÜMEYR

(ابن نمير)

Ebû Abdirrahmân Muhammed b. Abdillâh b. Nümeyr el-Hemdânî el-Kûfî (ö. 234/849)

Hadis hâfızı.

160 (777) yılı civarında Kûfe’de doğdu. Aslen Yemenli olup Kûfe’ye yerleşen Hemdân kabilesinin Hârif koluna mensuptur. Babası Abdullah b. Nümeyr, çoğu Śaĥîĥ-i Müslim’de olmak üzere 578 rivayeti Kütüb-i Sitte’de yer alan tanınmış bir hadis hâfızıdır. İbn Nümeyr ilim tahsiline babasından hadis öğrenerek başladı; Muhammed b. Bişr, Süfyân b. Uyeyne, İsmâil b. Uleyye, Vekî‘ b. Cerrâh, Muhammed b. Fudayl, Mervân b. Muâviye gibi şahsiyetlerden hadis öğrendi. Muhammed b. Yahyâ ez-Zühlî, Ebû Hâtim er-Râzî, Ebû Zür‘a er-Râzî, Ya‘kūb b. Şeybe, Ya‘kūb el-Fesevî, Bakī‘ b. Mahled, Abdullah b. Ahmed b. Hanbel ve Ebû Ya‘lâ el-Mevsılî kendisinden hadis konusunda faydalanan belli başlı talebeleridir. Buhârî ve Müslim Śa-ĥîĥ’lerinde, Ebû Dâvûd ve İbn Mâce Sünen’lerinde doğrudan, Tirmizî ve Nesâî ise Buhârî aracılığıyla ondan rivayette bulundular. Śaĥîĥ-i Buħârî’de yirmi iki, Śaĥîĥ-i Müslim’de 573 rivayeti yer alır.

Ebû Hâtim er-Râzî, Ebü’l-Hasan el-İclî, Ebû Dâvûd ve Nesâî gibi hadis münekkitlerinin sika olarak nitelendirdiği ve hadislerinin delil olarak kullanılabileceğini belirttiği İbn Nümeyr’i İbn Ebû Hâtim cerh ve ta‘dîl konusunda otorite kabul etmiş, cerh ve ta‘dîl ile ilelü’l-hadîse dair bazı görüşlerine el-Cerĥ ve’t-taǾdîl adlı eserinde yer vermiştir. Ahmed b. Hanbel de İbn Nümeyr’den övgüyle bahsetmiş, Yahyâ b. Maîn ve Ahmed b. Hanbel Kûfeli râvilerle ilgili değerlendirmelerde onun görüşlerini esas almışlardır. İbn Nümeyr Şâban veya Ramazan 234’te (Mart veya Nisan 849) Kûfe’de vefat etti.

BİBLİYOGRAFYA:

İbn Sa‘d, eŧ-Ŧabaķāt, VI, 413; Buhârî, et-Târîħu’l-kebîr, I, 144; a.mlf., et-Târîħu’ś-śaġīr, II, 364; İclî, eŝ-Ŝiķāt, s. 406; Fesevî, el-MaǾrife ve’t-târîħ, I, 209; İbn Ebû Hâtim, el-Cerĥ ve’t-taǾdîl, I, 320-328; İbn Şâhîn, Târîħu esmâǿi’ŝ-ŝiķāt (nşr. Abdülmu‘tî Emîn Kal‘acî), Beyrut 1406/1986, s. 285; Dârekutnî, el-Ǿİlel (nşr. Mahfûzürrahman Selefî), Riyad 1985, II, 141; Kelâbâzî, Ricâlü Śaĥîĥi’l-Buħârî, II, 658; İbn Mencûye, Ricâlü Śaĥîĥi Müslim, II, 184; İbn Mâkûlâ, el-İkmâl, III, 235-236; İbnü’l-Kayserânî, el-CemǾ beyne ricâli’ś-Śaĥîĥayn, Beyrut 1405/1985, II, 442; Sem‘ânî, el-Ensâb (Bârûdî), II, 305; V, 647; Mizzî, Tehźîbü’l-Kemâl, XXV, 566-570; İbn Abdülhâdî, ǾUlemâǿü’l-ĥadîŝ, II, 93-94; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, IX, 244-245; XI, 455-457; a.mlf., Teźkiretü’l-ĥuffâž, II, 439-440; Safedî, el-Vâfî, III, 304; İbn Kesîr, el-Bidâye, X, 312; İbn Hacer, Tehźîbü’t-Tehźîb, IX, 282-283; İbnü’l-İmâd, Şeźerât, II, 81; Ziriklî, el-AǾlâm, VII, 92.

Ali Toksarı