HAMDÂN es-SÜLEMÎ
(حمدان السلمي)
Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yûsuf b. Hâlid es-Sülemî (ö. 264/878)
Hadis hâfızı.
182’de (798) doğdu. Nîşâburlu olup baba tarafından Ezd, anne tarafından Süleym kabilesine mensuptur. İsminin farklı şekilde telaffuz edilmesiyle ortaya çıkan Hamdân lakabı ve Sülemî nisbesiyle tanınır. Âlî isnadlı hadis cüzüyle bilinen meşhur mutasavvıf İbn Nüceyd (ö. 366/977) onun torunudur.
Hamdân öğrenimine Nîşâbur’da başladı. Daha sonra tahsil için Bağdat, Kûfe, Basra, Hicaz, Yemen, Şam, Horasan, el-Cezîre gibi ilim merkezlerini dolaştı. Abdürrezzâk es-San‘ânî, Muhammed b. Yûsuf el-Firyâbî, Ubeydullah b. Mûsâ el-Absî, Ebû Müshir, Yahyâ b. Yahyâ en-Nîsâbûrî gibi âlimlerden hadis öğrendi ve Horasan’ın tanınmış muhaddislerinden biri oldu. Kendisinden de Buhârî (el-CâmiǾu’ś-śaĥîĥ’in dışındaki eserlerinde), Müslim, Ebû Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce gibi muhaddisler hadis rivayet ettiler.
Müslim ve Dârekutnî tarafından sika kabul edilen ve hocası Abdürrezzâk es-San‘ânî’den Śaĥîfetü Hemmâm b. Münebbih’i rivayet etmek suretiyle eserin günümüze ulaşmasını sağlayan Hamdân es-Sülemî’nin rivayetleri Ebû Dâvûd, Nesâî ve İbn Mâce’nin es-Sünen’lerinde yer almaktadır.
Bazı kaynaklarda Hamdân es-Sülemî’nin bir kısım hadisleri ihtiva eden bir cüzünün bulunduğu belirtilmekteyse de (Kehhâle, II, 210) bu cüzün günümüze ulaşıp ulaşmadığı bilinmemektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Ebû Hâtim, el-Cerĥ ve’t-taǾdîl, II, 81; İbn Hibbân, eŝ-Ŝiķāt, VIII, 47; Halîl b. Abdullah b. Ahmed el-Halîlî, el-İrşâd fî maǾrifeti Ǿulemâǿi’l-ĥadîŝ (nşr. M. Saîd b. Ömer İdrîs), Riyad 1409/1989, II, 812; Sem‘ânî, el-Ensâb, VII, 112; İbn Asâkir, Târîħu Dımaşķ (Amravî), VI, 106-110; İbnü’s-Salâh, ǾUlûmü’l-ĥadîŝ, s. 343-344; İbnü’l-Adîm, Buġyetü’ŧ-ŧaleb, III, 1262-1268; Mizzî, Tehźîbü’l-Kemâl, I, 522-525; İbn Kudâme el-Makdisî, ǾUlemâǿü’l-ĥadîŝ, II, 255; Zehebî, Teźkiretü’l-ĥuffâž, II, 565; a.mlf., AǾlâmü’n-nübelâǿ, XII, 384-388; İbn Hacer, Tehźîbü’t-Tehźîb, I, 91-92; Kehhâle, MuǾcemü’l-müǿellifîn, II, 210; Muhammed Hamîdullah, Muhtasar Hadis Tarihi ve Sahife-i Hemmam İbn Münebbih (trc. Kemal Kuşcu), İstanbul 1967, s. 57-58, 67, 84; Abdülgaffâr Süleyman el-Bündârî v.dğr., MevsûǾatü ricâli’l-kütübi’t-tisǾa, Beyrut 1413/1993, I, 44, 389.
Kemal Sandıkçı