HALLÂD b. HÂLİD

(خلاّد بن خالد)

Ebû Îsâ Hallâd b. Hâlid eş-Şeybânî (ö. 220/835)

Kıraat-i seb‘a imamlarından Hamza b. Habîb’in kıraatinin meşhur iki râvisinden biri.

Ebû Abdullah künyesi, Sayrafî ve Kûfî nisbeleriyle de anılmış, ayrıca babasının adının Îsâ veya Huleyd olduğu ileri sürülmüştür.

Hamza b. Habîb’in önde gelen talebesi Süleym b. Îsâ ile Hüseyin b. Ali el-Cu‘fî, Muhammed b. Hasan er-Revvâsî gibi şahsiyetlerden kıraat öğrendi; Hasan b. Sâlih b. Hay, Züheyr b. Muâviye, Muhammed b. Abdülazîz et-Teymî, Kays b. Rebî‘den hadis rivayet etti. Kendisinden Ebü’l-Hasan Ahmed b. Yezîd el-Hulvânî, Muhammed b. Şâzân el-Cevherî, Muhammed b. Heysem, Kāsım b. Yezîd el-Vezzân gibi âlimler kıraat öğrenirken Ebû Zür‘a er-Râzî ve Ebû Hâtim er-Râzî hadis rivayetinde bulundular.

Ebû Hâtim Hallâd’ı sadûk* olarak değerlendirmiş, Ebû Amr ed-Dânî, kıraat ilminde Süleym b. Îsâ’nın en sağlam talebesi olduğunu söylemiştir. Hamza b. Habîb’in kıraatini bizzat kendisinden almamış olmasına rağmen meşhur yedi imamın râvilerini iki ile sınırlayarak telif edilen kıraat kitaplarında onun iki râvisinden biri olarak tercih edilmesinin sebebi Hallâd’ın bu ilimdeki seçkin yeri, özellikle Kur’an tilâvetindeki üstün başarısı olmalıdır. Abbas b. Muhammed ed-Dûrî’nin Hamza b. Habîb’in kıraatinin diğer râvisi Halef b. Hişâm’ı överken, “Hallâd istisna edilecek olursa Halef’ten daha güzel Kur’an okuyan birini görmedim” demesi de (İbn Ebû Hâtim, III, 372) Hallâd’ın Kûfe kurrâsı arasındaki müstesna yerini gösterir.

Hallâd 220’de (835) Kûfe’de vefat etti. Onun biyografisine yer veren diğer müellifler gibi Buhârî de aynı tarihi zikrederken “220 veya bu yıl civarında” ifadesini kullanmıştır.

BİBLİYOGRAFYA:

Buhârî, et-Târîħu’l-kebîr, III, 189; İbn Ebû Hâtim, el-Cerĥ ve’t-taǾdîl, III, 368, 372; Dânî, et-Teysîr (nşr. O. Pretzl), İstanbul 1930, s. 7; İbnü’l-Bâziş, el-İķnâǾ, I, 127-128; Zehebî, MaǾrifetü’l-ķurrâǿ (Altıkulaç), I, 422-423; a.mlf., Târîħu’l-İslâm: sene 211-220, s. 141-142; Safedî, el-Vâfî, XIII, 375; İbnü’l-Cezerî, Ġāyetü’n-nihâye, I, 274-275; a.mlf., en-Neşr, I, 166.

Tayyar Altıkulaç