GUIDI, Ignazio
(1844-1935)
İtalyan şarkiyatçısı ve Sâmî diller uzmanı.
Henüz İtalya birliğinin kurulmadığı bir dönemde Roma’da şehrin ileri gelen ailelerinden birinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ülkesinin içine girdiği kültür, ilim ve eğitim çalışmalarının yeni aşamasında yoğun bir faaliyet gösterdiği gibi siyasete de atıldı. Öğrenim dönemine rastlayan İtalya’nın Afrika kıtasına yöneldiği yıllarda siyasî eğiliminin de etkisiyle Arap diline merak sardı; sonradan İbrânîce ve Süryânîce öğrendi. Arkasından siyasî gelişmelere paralel olarak yürütülen kültür çalışmaları içerisinde Habeş dili ve tarihi üzerine eğildi ve Roma Üniversitesi’nde 1876’dan 1919 yılına kadar verdiği diğer Sâmî dillerle karşılaştırmalı İbrânîce derslerinin yanı sıra 1885’te Habeş dili ve edebiyatı okuttu. Bu çalışmaları ile şarkiyat araştırmalarının ülkesinde sağlam temeller üzerine kurulmasını sağladı ve âdeta bir ekol oluşturdu. 1908-1909 öğretim yılında Ezher Üniversitesi’nde Arapça olarak Ortaçağ’daki Doğu-Batı münasebetleri üzerine dersler verdi ve ayrıca İslâmî dönemden önceki Arap âleminin incelenmesi çalışmalarına katıldı. Bu sırada tanınmış mütefekkir Tâhâ Hüseyin’in yetişmesinde rol oynadı. Kral Fuâd, Tâhâ Hüseyin’in tahsiline İtalya’da devam etmesini ve yeni ilmî metotları öğrenmesini destekledi. Guidi, bu parlak öğrenciden başka birçok fikir ve kültür adamının modern usullerle yetişmesini sağlamıştır.
Guidi’nin ilim âlemindeki yeri, eğitim ve öğretim hayatında ortaya koyduğu başarılarından sonra, kurulmasına ön ayak olduğu Roma Üniversitesi’nce çıkarılan Rivista degli Studi Orientali adlı dergiyle pekişmiş, bu derginin halen sürmekte olan saygınlığının temelini de onun daha ilk sayılarından itibaren kaleme aldığı makale, tanıtma ve haber yazıları teşkil etmiştir. Özellikle derginin beşinci sayısı olarak yayımlanan ve İtalya birliğinin kurulduğu 1861 yılından 1911’e kadarki elli yıllık sürede bu ülkede yapılan şarkiyat araştırmalarını kapsayan “Gli studi orientali in Italia durante il cinquanterario 1861-1911” adlı çalışma büyük bir önem taşımaktadır ve Guidi’nin yönlendirmesiyle yapılmıştır. 1913’te çıkan bu yazı, derginin I. Dünya Savaşı sebebiyle yayınını durdurması üzerine yarım kaldı ve ancak 1927 yılında devam sayısının yayımlanmasıyla tamamlandı; bu sayıya ayrıca Türkiye ve Orta Asya üzerine yapılan araştırmalar da katıldı. Bu çalışma çağdaş şarkiyatçılığın seçkin örnekleri arasında sayılır.
İlmî çalışmalarının yanında ünlü şarkiyatçı Michele Amari ve Leone Caetani gibi siyasî hayattan da uzak durmayan Guidi 1914 yılında senatoya girdi. 7 Temmuz 1878’de Accademia Nazionale dei Lincei’ye aslî üye seçildi ve buranın Doğu araştırmalarında etkili bir merkez olmasını sağladı.
Eserleri. Guidi’nin Arapça, Süryânîce, Habeşçe, İbrânîce, Kıptîce ve Farsça alanlarında kaleme aldığı eserlerinin toplam sayısı 100 civarında olup bunların büyük çoğunluğu Habeşçe üzerinedir. Kitap halinde basılan Arapça ile ilgili çalışmaları şunlardır: 1. Şerĥu Bānet SüǾād (Leipzig 1871-1874; Kâ‘b b. Züheyr’in ünlü kasidesi üzerine İbn Hişâm en-Nahvî’nin şerhinin neşridir). 2. Cataloghi di codici orientali in alcune biblioteche d’Italia (Firenze 1878). 3. Studi sul testo arabo del Libro di Calila we-Dimna (Roma 1873; Kelîle ve Dimne’nin Arapça neşridir). 4. Annales quos scripsit Abu Djafar Mohammad Ibn Djarir at-Tabari
(Leiden 1882-1886; Taberî’nin Târîħ’inin kısmî neşri olan iki ciltlik bu eser uzun yıllar neşir alanında örnek olarak kabul edilmiştir). 5. II Libro dei verbi di Ibn al Kutiyyah (Leiden 1894; İbn Kūtiyye’nin Kitâbü’l-EfǾâl’inin neşridir). 6. Tables al-pabétiques du Kitāb al-Aġānī (Leiden 1900). 7. II “Muhtasar” o Sommario del diritto malechita di Halil Ibn Ishāq (Milano 1919, Halîl b. İshak el-Cündî’nin el-Muħtaśar’ının David Santillana ile birlikte İtalyanca’ya tercümesidir). 8. L’Arabie antèislamique (Paris 1921). 9. Summarum Grammaticae veteris linguae arabicae meridionalis (Kahire 1930).
BİBLİYOGRAFYA:
G. Gabrieli, Manuale di bibliografia musulmana. Parte prima. Bibliografia generale, Roma 1916, bk. Fihrist; F. Gabrieli, “Cinquant’anni di studi orientali in Italia”, Dal Mondo dell’Islam. Nuovi saggi di storia e civilta musulmana, Milano-Napoli 1954, s. 231-232; a.mlf., La Storiografia arabo-islamica in Italia, Napoli 1975, s. 47-49, 66, 118; G. Levi Della Vida, “La soffita delle Botteghe Oscure”, Fantasmi Ritrovati, Vicenza 1966, s. 20-72, ayrıca bk. İndeks; a.mlf., “L’Opera orientalistica di Ignazio Guidi”, OM, XV/5 (1935), s. 236-248 (Aneddoti e svaghi arabi e non arabi, Milano-Napoli 1959, s. 232-249); Bedevî, MevsûǾatü’l-müsteşriķīn, s. 133-138; R. Gottheil, “Ignazio Guidi-Selected Bibliography”, JAOS, sy. 55 (1935), s. 458-463; E. Littmann, “Ignazio Guidi”, ZDMG, sy. 89 (1935), s. 119-130; S. G. Mercati, “Ignazio Guidi”, Byzantion, sy. 10, Bruxelles 1935, s. 794-803; “Guidi, Ignazio”, Enciclopedia Italiana, Roma 1929-39, XVIII, 253.
Mahmut H. Şakiroğlu