GUBOĞLU, Mihail
(1911-1989)
Türk asıllı Romen tarihçisi, Türkolog.
Gagauz Türkleri’nden olup Moldavya’nın Ceadar (Çadır)-Lunga şehrinde doğdu. İlk öğrenimini burada, orta öğrenimini Bender’de, yüksek tahsilini Cernauti Üniversitesi Edebiyat ve Felsefe Fakültesi’nde yaptı. Gagauzii in Lumina Istoriei (tarih ışığında Gagauzlar) adlı teziyle 1938’de buradan mezun oldu. 1940 yılında Relatiile Române-turce in Decursul Veacurilar (yüzyıllar boyunca Türk-Romen ilişkileri) adlı doktora çalışmasını tamamladı. Aynı yıl, dönemin Türkiye Cumhuriyeti büyükelçisi Hamdullah Suphi Tanrıöver şerefine Yaş şehrinde açılan Türkoloji Enstitüsü’nde görev aldı. 1945’te Bükreş’te kurulan Balkanoloji Enstitüsü’ne tayin edildi. Yaş ve Bükreş üniversitelerinde Türk dili ve tarihi dersleri verdi. 1948-1963 yıllarında Romen İlimler Akademisi Tarih Enstitüsü’nde çalıştı. Bu arada Romen Devlet Arşivi’ndeki Türkçe ve Romence belgeler üzerinde incelemeler yaptı. 1963-1968 yılları arasında akademinin Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Enstitüsü’nde görev aldı. 1966’dan itibaren hemen her yıl Türkiye’ye giderek Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve İstanbul kütüphanelerinde araştırmalar yaptı. 1968-1977 yıllarında Bükreş Üniversitesi’nde Osmanlı tarihi dersleri okuttu ve buradan emekli oldu. Türkiye’de ve diğer birçok ülkede düzenlenen Türkiyat ve şarkiyat kongrelerine katılan ve dikkate değer tebliğler sunan Guboğlu, Türkoloji kongresi dolayısıyla geldiği İstanbul’da 11 Mayıs 1989’da öldü, cenazesi daha sonra Bükreş’e nakledildi. Mihail Guboğlu Romence’den başka Türkçe, Fransızca, Almanca ve Rusça da biliyordu.
Eserleri. Kitaplar. Tabele Sincronice. Datele hegirei şi ale erei noastre. Cu o intraducere in cronologia Musulmana ([Senkronik cetveller. Hicrî ve milâdî karşılama tarihleri. Müslüman kronolojisine giriş], Bucureşti 1955); Paleografia şi Diplomatika Turco-Osmana. Studiu şi Albüm ([Osmanlı-Türk paleografya ve diplomatikası. Etüt ve albüm], Bucureşti 1958); Catologul Documentelor Turceşti ([Türkçe belgeler katalogu], I-II, Bucureşti 1960, 1965); Cronici Turceşti Privind Tarile Române. Extrade ([Romen ülkelerine ait Türk kronikleri, I-II, Bucureşti 1965, 1974).
Makaleler. “Contribution roumaines aux études orientales” (Ar.O, XXIII/3, s. 454-475); “Dimitrie Cantemir şi Istoria Imperiului Otoman” (Studii şi articole de Istorie [Bucureşti 1957], II, 184-208); “Inscription turque de Bender relative à l’expédition de Soliman le magnifique en Moldavie 1538/945” (SAO, I, 175-187); “Dimitrie Cantemir orientaliste” (a.e., III, 129-160).
Bunlardan başka çeşitli ilmî dergilerde pek çok makale, tanıtma ve tenkit yazısı, nekroloji yazan ve belge neşri yapan Guboğlu’nun sunduğu tebliğler de yayımlanmıştır (çalışmalarının bir listesi için bk. A. Çetin, TDA, sy. 15, s. 212-231; Codarcea, sy. l, s. 279-286).
BİBLİYOGRAFYA:
Atillâ Çetin, “Romen Türkoloğu Prof. Mihail Guboğlu’nun Türk Tarih ve Kültürü Araştırmalarına Dair Bibliyografya Denemesi; 70. Doğum Yılı Münasebetiyle”, TDA, sy. 15 (1981), s. 210-231; a.mlf., “Büyük Bir Âlimin Ölümü: Romanyalı Türkolog Prof. Mihail Guboğlu’nun Ardından”, Türk Dünyası Tarih Dergisi, sy. 33, İstanbul 1989, s. 41-47; a.mlf., “Ölümünün Birinci Yılında Romanyalı Türkolog Prof. Mihail Guboğlu”, Boğaziçi, sy. 2, İstanbul 1990, s. 11-12; İrfan Ünver Nasrattınoğlu, “Prof. Dr. Mihail Guboğlu’nu Kaybettik”, TK, XXVII/316 (1989), s. 486-490; Gh. I. Ionită, “Mihail Guboğlu (1911-1989)”, Analale Universitatii Bucureşti. Istorie, XXVIII, Bucureşti 1989, s. 106108; Mihai Maxim, “Mihail Guboğlu (1911-1989)”, Caietele Laboraturului de Studii Otoman, sy. 1, Bucureşti 1989, s. 275-277; Cristina Codarcea, “Guboğlu Bibliyografyası”, a.e., s. 279-286; “Guboğlu, Mihail”, TA, XVIII, 104-105; “Guboğlu, M.”, Enciclopediia Istroriogra-fiei româneşti, Bucarest 1978, s. 164-165; “Guboğlu”, TDEA, III, 376.
Atilla Çetin