ESED b. AMR
أسد بن عمرو
Ebü’l-Münzir Esed b. Amr b. Âmir el-Becelî el-Kûfî (ö. 190/806)
Ebû Hanîfe’nin talebelerinden, Bağdat ve Vâsıt kadısı.
Kûfeli olduğu ve fıkıh tahsilini Ebû Hanîfe’den yaptığına dair bilgiler dışında hayatının ilk dönemleriyle ilgili herhangi bir kayıt yoktur. Hârûnürreşîd çok itibar ettiği Esed’i kızıyla evlendirmiş. Ebû Yûsuf’tan sonra Bağdat kadısı tayin etmiş ve beraberinde hacca götürmüştür. Ayrıca Vâsıt kadılığı da yapmış olan Esed b. Amr Ebû Hanîfe’nin eserlerini tedvîn eden ilk on kişiden biridir. Re’y taraftarlığı yanında hadisçilik yönü de olup pek çok hadis rivayet etmiştir. Rebîatürre’y, Haccâc b. Ertât, Mutarrif b. Tarîf, İbrâhim b. Cerîr b. Abdullah, Yezîd b. Ebû Ziyâd gibi muhaddislerden hadis dinlemiş, Ahmed b. Hanbel, İbrâhim b. Mûsâ el-Ferrâ, Ahmed b. Menî‘, Hasan b.
Muhammed ez-Za‘ferânî, Muhammed b. Bekkâr b. Reyyân kendisinden rivayette bulunmuştur. Yahyâ b. Maîn, Ahmed b. Hanbel, Ebû Dâvûd, Dârekutnî gibi hadis tenkitçileri onun hakkında müsbet kanaat beyan ederken Buhârî, Nesâî, İbn Hibbân, Fellâs gibi muhaddisler güvenilir olmadığını belirtmişlerdir. Ancak ikinci grubun aleyhte tutumu genellikle re’y taraftarı olmasına dayanmaktadır.
190’da (806) vefat eden Esed b. Amr’in ölüm tarihi olarak 188 (804) yılı da verilmektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Sa‘d, et-Tabakât, Vll, 331; Halîfe b. Hayyât et-Târîh (Ömerî), II, 27-28; Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr, II, 49; a.mlf., ed-DuǾafâǿ, s. 24; a.mlf., ed-DuǾafâǿ ve’l-metrûkîn (nşr. Abdülaziz İzzüddin es-Sîrvân, el-MecmûǾ fi’d-duǾafâǿ ve’l-metrûkîn içinde), Beyrut 1405/1985, s. 412; Nesâî, ed-DuǾafâǿ, s. 24; Ukaylî, ed-DuǾafâǿ, I, 23-25; İbn Ebû Hâtim, el-Cerh ve’t-taǾdîl, II, 337-338; İbnü’l-Cevzî, ed-DuǾafâǿ, I, 106; Zehebî, el-Ǿİber, I, 237; a.mlf., Mîzânü’l-iǾtidâl, I, 206-207; Safedî, el-Vâfî, IX, 6; İbn Kesîr, el-Bidâye, X, 203; Kureşî, el-Cevâhirü’l-mudıyye, I, 376-379; İbn Hacer, Lisânü’l-Mîzân, I, 383-385; İbn Kutluboğa, Tâcü’t-terâcim, s. 17; Temîmî, et-Tabakâtü’s-seniyye, II, 162-163; Leknevî, el-Fevâǿidü’l-behiyye, s. 44-45; Brockelmann, GAL Suppl., I, 287.
Orhan Çeker