DERRÂS el-FÂSÎ
(درّاس الفاسي)
Ebû Meymûne Derrâs b. İsmâîl el-Fâsî (ö. 357/968)
Mâlikî fakihi ve muhaddis.
Memleketi ve muhtemelen doğum yeri olan Fas şehrinde ilk tahsilini yaptıktan sonra ilim yolculuğuna çıktı. İfrîkıye’de İbnü’l-Lebbâd el-Kayrevânî’den İmam Mâlik’in el-Muvaķķaǿını okudu ve ondan hadis dinledi. Hac yolculuğu sırasında uğradığı İskenderiye’de Ali b. Abdullah b. Ebû Matar’dan İbnü’l-Mevvâz’ın el-Mevvâziyye’sini dinleyerek Kayrevan’da rivayet etti. Büyük itibar gördüğü Kayrevan’da devrinin en büyük hadis hâfızı kabul edilerek Ebû Meymûne el-Muhaddis diye şöhret buldu. Burada kendisinden İbn Ebû Zeyd ve Kābisî gibi meşhur âlimler hadis dinlediler. İlim ve cihad için Endülüs’e giderek bir müddet sınırda ikamet etti. Bu sırada kendisinden Hasan b. Ali el-Kelbî ve Ebü’l-Ferec İbn Abdûs hadis dinlediler. Ebû Abdullah Muhammed b. Ali el-Büstî, Ömer b. Meymûn el-Kaysî ve Hammûd b. Gālib el-Hemedânî gibi âlimler de talebeleri arasında yer alır.
Derrâs el-Fâsî, kendi döneminde İmam Mâlik ve mezhep ileri gelenlerinin görüşlerini en iyi bilen âlimdi. Daha önce Hanefî olan Mağrib halkı arasında Mâlikî mezhebinin yayılmasına öncülük etti. H. Roger Idris, akaid yönünden Eş‘arîliği benimsediğini belirttiği Derrâs’ın Mağrib’de bu görüşleri yaymaya çalıştığını söyler. Kaynaklarda eserleriyle ilgili herhangi bir kayda rastlanmayan Derrâs el-Fâsî, Zilhicce 357 (Kasım 968) tarihinde Fas şehrinde vefat etmiş, daha sonra burada adına bir cami yaptırılmıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
İbnü’l-Faradî, Târîħu Ǿulemâǿi’l-Endelüs, Kahire 1966, I, 146; Kadî İyâz, Tertîbü’l-medârik, II, 395-397; Dabbî, Buġyetü’l-mültemis, I, 278, 327; Zehebî, Târîħu’l-İslâm: sene 351-380, s. 162; Safedî, el-Vâfî, XIV, 7-8; İbnü’l-Kādî, Ceźvetü’l-iķtibâs, Rabat 1973, I, 194-196; Mahlûf, Şeceretü’n-nûr, I, 103; Brockelmann, GAL Suppl., I, 300; Ahmed Emîn, Đuĥa’l-İslâm, Kahire 1966, I, 299; Miklos Muranyi, Dirâsât fî meśâdiri’l-fıķhi’l-Mâlikî (trc. S. Buhayrî – Ö. S. Abdülcelîl – M. R. Hanefî), Beyrut 1409/1988, s. 149-150; H. R. Idris, “Essai sur la diffusion de l’as’arisme en Ifrîqiya”, Les Cahiers de Tunusie, I/1, Tunusie 1953, s. 132; a.mlf., “Deux juristes kairouanais de l’époque zîrîde: Ibn Abî Zaid et Al-Qâbisî (Xe-XIe siècle)”, Annales de l’Institut d’Etudes Orientales, XII, Alger 1954, s. 134, 175.
Cengiz Kallek