BÜREK es-SARÎMÎ
البرك الصريمي
el-Haccâc b. Abdillâh el-Bürek es-Sarîmî el-Hâricî (ö. 40/661)
Muâviye b. Ebû Süfyân’a suikast girişiminde bulunan Hâricî.
Asıl adı Haccâc’dır, fakat daha çok Bürek lakabıyla tanınır. Temîm kabilesinin Sarîm koluna mensuptur. Önceleri Hz. Ali’nin taraftarlarından olan Bürek, Hz. Ali ile Hz. Muâviye arasındaki ihtilâfın çözümünün hakemlere havale edilmesine karşı çıkarak Hz. Ali’den ayrılmış ve Hâricîler’in safına geçmiştir. Hakem Vak‘ası’na, “Hüküm ancak Allah’ındır” diyerek ilk itiraz edenin Bürek olduğu söylenmektedir (Müberred, III, 1106).
Bürek, Abdurrahman b. Mülcem ve Amr b. Bekir hac münasebetiyle bulundukları Mekke’de bir toplantı yaparak doğru yoldan ayrıldıklarına inandıkları Hz. Ali, Muâviye ve Amr b. Âs’ı öldürmek suretiyle hem Nehrevan’da katledilen Hâricîler’in intikamını almaya, hem de bütün müslümanları rahata kavuşturmaya ant içtiler. Abdurrahman b. Mülcem’in Ali b. Ebû Tâlib’i, Amr b. Bekir’in Amr b. Âs’ı, Bürek’in de Muâviye b. Ebû Süfyân’ı 17 Ramazan 40 (24 Ocak 661) tarihinde sabah namazı için mescide gittikleri zaman öldürmesini kararlaştırdılar. Daha sonra da her biri Şam, Kûfe ve Mısır’a hareket ettiler. Bürek es-Sarîmî kararlaştırılan gün ve vakitte Şam Mescidi’nde zehirli kılıcıyla Muâviye’ye saldırdı, fakat onu öldüremedi. Derhal yakalanan Bürek, Ali b. Ebû Tâlib’in bir arkadaşı tarafından Kûfe’de öldürülmüş olması gerektiği haberini vererek affedilmesini istedi. Ancak Muâviye’nin emriyle orada öldürüldü.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Sa‘d, et-Tabakāt, III, 35-36; Câhiz, el-Beyân ve’t-tebyîn, II, 206; Müberred, el-Kâmil (nşr. M. Ahmed ed-Dâlî), Beyrut 1406/1986, III, 1106, 1115, 1121; Ya‘kūbî, Târîh, II, 212; Taberî, Târîħ (Ebü’l-Fazl), V, 143-144, 149; İbn Kesîr, el-Bidâye, VII, 326-327, 330; Ziriklî, el-ǾAlâm (Fethullah), II, 168; Ömer Ferrûh, Târîhu sadri’l-İslâm ve’d-devletü’l-Emeviyye, Beyrut 1983, s. 123-124; Hudarî, Muhâdarât (Emeviyye), II, 79; Ch. Pellat, “al-Burak al-Sarımı”, EI² Suppl. (Fr.), s. 157.
Ahmet Önkal