BÜCEYR b. ZÜHEYR
بجير بن زهير
Büceyr b. Züheyr b. Ebî Sülmâ el-Müzenî
Şair sahâbî.
Câhiliye devrinin yedi büyük şairinden Züheyr b. Ebû Sülmâ’nın oğlu, “Kasîde-i Bürde” şairi Kâ‘b b. Züheyr’in kardeşidir. Şiirlerinde hikmet unsuru önemli bir yer tutan Züheyr, Hz. Muhammed’e nübüvvet gelmeden bir yıl önce vefat ederken son peygamberin pek yakında ortaya çıkacağını söylemiş ve ona iman etmelerini oğullarına vasiyet etmişti. Kâ‘b ile Büceyr İslâm dinine karşı ancak Mekke’nin fethi gibi büyük bir zaferden sonra ilgi duymaya başladılar. İki kardeş Hz. Peygamber’le görüşmek üzere birlikte yola çıktılar; fakat Kâ‘b Medine’ye birkaç
menzil mesafede Ebrakul‘azzâf denilen yerde kalmayı tercih etti; bir rivayete göre ise onun burada beklemesini Büceyr istemişti, kendisi de Medine’ye gidip Resûlullah ile görüştü ve müslüman oldu.
Kaynaklarda hakkında yeterli bilgi bulunmayan Büceyr, daha sonra, birçok İslâm düşmanının kaçıp sığındığı Tâif’e gidip yerleşen kardeşi Kâ‘b’a haber göndererek kendisinin müslüman olduğunu, artık eski dinlerinin hiçbir hükmü kalmadığını bildirdi. Kardeşinin müslüman olmasına öfkelenen Kâ‘b ona gönderdiği bir şiirde Hz. Peygamber’i hicvedince görüldüğü yerde öldürülmesi emredildi. Bunun üzerine Kâ‘b’a tekrar haber gönderen Büceyr, yaptıklarına pişman olarak Medine’ye geldiği ve Hz. Peygamber’den af dilediği takdirde bağışlanacağını, aksi halde öldürüleceğini bildirdi ve kardeşinin Medine’ye gelerek müslüman olmasına vesile oldu.
Tâif Seferi’ne katılan Büceyr’in Mekke’nin fethiyle Tâif ve Huneyn seferlerine dair söylediği şiirler siyer ve megazî kitaplarında yer almaktadır.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Hişâm, es-Sîre, IV, 425, 459, 487, 501-502; İbn Kuteybe, eş-ŞiǾr ve’ş-şuǾarâǿ, I, 7980, 89; Süheylî, er-Ravzü’l-ünüf, Kahire 1332, II, 311, 312; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gābe, I, 197; İbn Seyyidünnâs, Minehu’l-midaĥ (nşr. İffet Visâl Hamza), Dımaşk 1407/1987, s. 51-52; İbn Hacer, el-İsâbe (Bicâvî), I, 269; V, 593; Zürkānî, Şerhu’l-Mevâhib, Kahire 1329 → Beyrut 1393/1973, III, 54-57; Köksal, İslâm Tarihi (Medine), IX, 43-45.
Mücteba Uğur