BİLÂL b. HÂRİS
بلال بن الحارث
Ebû Abdirrahmân Bilâl b. Hâris b. Usm b. Saîd el-Müzenî (ö. 60/680)
Sahâbî.
Hicretin beşinci yılında Müzeyne elçileriyle birlikte Hz. Peygamber’e gelen Bilâl, Medine ile Mekke arasındaki el-Eş‘ar’da ikamet etmekteydi. Hz. Peygamber kendisine sel sularının yarıp genişlettiği su yatağını (Akīku’l-Medîne) iktâ* etti ve onu savaşlarda kullanılan atlarla develerin yaylağı olan Müzeyne kabilesinin sınırları içindeki Nakı‘ adlı otlağı korumakla görevlendirdi. İyi bir binici olan Bilâl, Nakī‘de yapılan bir yarışmada Hz. Peygamber’in devesini koşturdu ve yarışı kazandı. Dûmetülcendel Seferi’ne katıldı. Hz. Peygamber onu, Mekke fethi öncesinde ramazan ayında Medine’ye gelmelerini temin etmek üzere Müzeyne kabilesine haberci olarak gönderdi. Mekke fethine 1000 kişilik bir kuvvetle katılan Müzeyneliler’in üç sancaktarından biri Bilâl idi. Daha sonraları Kādisiye (636) ve İfrîkıyye savaşlarına da (647-648) katıldı ve yine Müzeyne kabilesinin sancaktarlığını yaptı.
Son yıllarını Basra’da geçiren Bilâl seksen yaşlarındayken vefat etti.
Kendisinden oğlu Hâris ile Alkame b. Vakkās hadis rivayet etmişlerdir. Rivayetleri Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’i ile (III, 469) İbn Huzeyme ve İbn Hibbân’ın sahihlerinde ve bazı sünen kitaplarında yer almıştır.
BİBLİYOGRAFYA:
Müsned, III, 469; Vâkıdî, el-Megāzî, I, 276; II, 425-426, 571, 799, 800, 820; III, 896, 1014, 1029; İbn Sa‘d, et-Tabakāt, I, 272; Buhârî, et-Târîhu’l-kebîr, II, 106-107; İbn Kuteybe, el-MaǾârif (Ukkâşe), s. 298; Yâkūt, MuǾcemü’l-büldân, V, 301-303; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gābe, I, 242; İbn Hacer, el-İsâbe, I, 164.
İsmail L. Çakan