BABA HAYDAR

(ö. 957/1550)

Kanûnî devrinde İstanbul’a yerleşen Semerkantlı bir Nakşibendî şeyhi.

Doğum tarihi belli değildir. Küçüklüğünde Hâce Ubeydullah Ahrâr’ın (ö. 895/ 1490) sohbetinde bulunduysa da asıl tasavvufî terbiyesini Ahrâr’ın halifelerinden aldı. Daha sonra Mekke’ye giderek uzun bir müddet orada kaldı. İstanbul’a ne zaman geldiği belli değildir. Teveccühünü kazandığı Kanûnî’nin emriyle Eyüp’te Düğmeciler mahallesinde onun adına bir mescid-tekke yaptırıldı. Baba Haydar’ın üç gece ardarda II. Bayezid’in rüyalarına girip ondan bir cami yaptırmasını istediği yolundaki rivayet bir menkıbeden ibarettir. Baba Haydar’ın Mâverâünnehir’den İstanbul’a gelen Nakşibendîler için bir misafirhane vazifesini gören tekkesinde mürid yetiştirmiş olduğuna dair kayıt yoktur. Halk arasında tevazu ve zühdü ile şöhret bulan Baba Haydar, mescidinin bahçesinde medfundur.

BİBLİYOGRAFYA:

Taşköprizâde, Şeķāǿiķ, Beyrut 1395, s. 319-320; Mecdî, Şekāik Tercümesi, s. 435; Gazzî, el-Kevâkib, II, 140; Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 285; Mecmûa-i Cevâmi‘, II, 2-3; Aysel Okan, İstanbul Evliyaları, İstanbul 1968, s. 217-225; İrfan Gündüz, Osmanlılarda Devlet-Tekke Münasebetleri, İstanbul 1984, s. 58; Kasım Kufralı, “Molla İlahî ve Kendisinden Sonraki Nakşibendiye Muhiti”, TDED, III (1948), s. 146; İst.A, IV, 1742-1743.

Hamid Algar