ARFECE b. HERSEME
عرفجة بن هرثمة
Arfece b. Herseme b. Abdiluzzâ el-Ezdî
Kumandan ve devlet adamı, Yemenli sahâbî.
Ezd kabilesinin Bârık koluna mensuptur. Câhiliye döneminde bir kan davasından dolayı kabilesinden ayrılıp Yemen bölgesinde yaşayan Becîle kabilesi arasına yerleşti ve orada çok itibar kazandı. Rivayetlerde, Becîle halkı içerisinde İslâmiyet’i ilk kabul eden ve ilk hicret edenlerden biri olduğu kaydedilmekle beraber bu konuda başka bilgi verilmemekte, hatta Hz. Peygamber’le görüştüğü dahi zikredilmemektedir. Daha çok Hz. Ebû Bekir’in halifeliğinden itibaren adı duyulmaya başladı. Ridde* olayları (11/632) sebebiyle hazırlanan ordulardan birinin başında Mehre ve Uman bölgesine gitti, orada sükûneti sağlamayı başardı. Hz. Ömer Irak’taki birliklere takviye kuvveti gönderirken Becîle kabilesinin reisi Arfece’yi Becîleli birliklere kumandan tayin etmek isteyince kabile mensupları buna itiraz ederek kendilerinden birinin kumandan olmasını istediler. Hz. Ömer de ihtilâfa meydan vermemek için onu kendi kabilesi olan Ezdli birliklere kumandan tayin etti. Arfece ayrıca çeşitli zamanlarda İslâm süvari birliklerinin kumandanlığına getirildi. Irak-İran cephesinde Büveyb, Tekrît, Musul ve Ahvaz bölgelerinin fetihlerine katıldı. Kadisiye Savaşı öncesinde İran orduları kumandanı Rüstem’e gönderilen elçi heyeti arasında yer aldı. 637 yılında Musul’un fethinden sonra Halife Ömer tarafından şehrin maliye işlerinin başına getirildi. Hz. Osman döneminde aynı bölgenin valiliğine tayin edilen Arfece, bu görevi sırasında Fars çevresinde çıkan ayaklanmaları bastırmak için seferler tertip etti.
Daha sonraki tarihlerde adından hiç söz edilmeyen bu cömert, zeki ve üstün kabiliyetli sahâbînin Hz. Osman döneminde (644-656) vefat ettiği tahmin edilmektedir.
BİBLİYOGRAFYA:
Ya‘kubî, Târîh, II, 142-143, 144; Taberî, Târîħ (Ebü’l-Fazl), III, 314-316, 362-363, ayrıca bk. İndeks; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe, IV, 23-24; a.mlf., el-Kâmil, II, 346, 373, 444, 486, 523-524, 526, 539, 546; İbn Hacer, el-İsâbe, II, 474-475.
Ahmet Önkal