ARASÂT
العرصات
Kıyamet gününde insanların toplanacağı yerin bir adı.
Arsa (العرصة) kelimesinin çoğulu olan arasât, “üzerinde bina bulunmayan boş arazi parçaları” anlamına gelir. Kur’an’da zikredilmeyen bu kelime hadislerde sözlük mânasıyla kullanılır (bk. Buhârî, “Megāzî”, 8). Arasât, ilk devir kelâm kaynaklarında (bk. Kādî Abdülcebbâr, s. 425) ve daha sonraki bazı eserlerde, kıyametin kopmasından sonra diriltilecek olan insanların dünyada yaptıkları bütün fiillerden sorguya çekilmek üzere sevkedilecekleri yerin adı olarak kullanılmış (bk. İbn Kesîr, en-Nihâye, I, 261; a.mlf., Tefsîr, III, 470) ve dinî kültürümüzde bir terim haline gelmiştir. “Arasâtü’l-kıyâme”, “arsa-i mahşer” ve “yevm-i arasât” şekillerinde hem toplanma yeri hem de toplanma gününün adı olarak kullanılan arasât, Türk din kültüründe özellikle mevlid okunurken veya dua yapılırken, “şefîü’l-arasât” (arasât gününün şefaatçısı) veya “şefîü’l-usât fî yevmi’l-arasât” (arasât gününde günahkârların şefaatçısı) söyleyişlerinde Hz. Peygamber’e verilen unvanlar arasında zikredilir.
BİBLİYOGRAFYA:
Türk Lugatı, III, 492-493; Buhârî, “Megāzî”, 8; Kādî Abdülcebbâr, Şerhu’l-Usûli’l-hamse, s. 425; İbn Teymiyye, MecmûǾu fetâvâ, IV, 303; İbn Kesîr, en-Nihâye, I, 261; a.mlf., Tefsîr, III, 470; Kādîzâde Ahmed b. Mehmed Emin, Ferâidü’l-fevâid, İstanbul, ts. (Cemâl Efendi Matbaası), s. 165.
Yusuf Şevki Yavuz