AMR b. KAYS el-MÜLÂÎ
عمرو بن قيس الملائي
Ebû Abdillâh Amr b. Kays el-Mülâî (ö. 146/763)
İlk devir Kûfe muhaddis ve sûfîlerinden.
Kûfe’nin beş büyüğünden biri olarak tanınır. Hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur. Dokumacılık yaptığı için Bezzâz, çarşaf sattığı için de Mülâî lakabı ile meşhur oldu. Süfyân es-Sevrî’yi yetiştirdi. Hayatını zikir, ilim, ibadet ve mezarlıklarda ağlamakla geçirdiği rivayet edilir. Vefat yeri hakkında kaynaklarda farklı bilgiler (İran, Şam, Sicistan, Kûfe, Bağdat) bulunmaktadır. “Nefsinle meşgul olduğunda insanları, insanlarla meşgul olduğunda da nefsini unutursun” diyen Amr’ın abdal*lardan olduğu söylenir. Ebû İshak es-Sebîî, Semmâk b. Harb, Atıyye el-Avfî, Atâ b. Ebû Rebâh ve İkrime gibi tâbiîlerden rivayette bulunmuş, Bağdat’a gittiğinde Ahmed b. Hanbel ile görüşerek güvenini kazanmıştır. Süfyân es-Sevrî, Ebû Hâlid el-Ahmer ve Muhâribî kendisinden hadis rivayet etmiş, sayıları fazla olmayan bu hadisler Sahîh-i Müslim ile dört meşhur Sünen’de yer almıştır. Buhârî ise onun rivayetlerine el-Edebü’l-müfred’inde yer vermiştir. Yahyâ b. Maîn, Ahmed b. Hanbel, Ebû Hâtim er-Râzî ve Nesâî güvenilir bir râvi olduğunu söylemişlerdir. Zâhid ve muhaddis vasfının yanında kari* olarak da tanınmıştır. Kıraatteki hocalarından biri Âsım b. Behdele’dir. Süfyân es-Sevrî ona büyük değer verir, adını hürmetle anar, Kur’an okumayı ve dinî bilgileri ondan öğrendiğini söylerdi.
BİBLİYOGRAFYA:
el-Cerh ve’t-taǾdîl, VI, 254-255; Sülemî, Tabakat, s. 68; Ebû Nuaym, Hilye, V, 100-108; İbnü’l-Cevzî, Sıfâtü’s-safve, III, 124-126; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâǿ, VI, 250-251; İbn Hacer, Tehzîbü’t-Tehzîb, VIII, 92-93.
İrfan Gündüz