ÂMİR b. FÜHEYRE
عامر بن فهيرة
Ebû Amr Âmir b. Füheyre et-Teymî (ö. 4/625)
Hz. Peygamber ve Ebû Bekir’le birlikte Medine’ye hicret eden sahâbî.
Hz. Peygamber henüz Dârülerkam’a çekilmeden önce müslüman olan kölelerdendir. Bu sebeple büyük işkencelere mâruz kaldı. Daha sonra Hz. Ebû Bekir tarafından satın alınıp âzat edildi ve onun koyunlarının çobanlığını yaparak geçimini sağladı.
Hz. Peygamber hicret sırasında Ebû Bekir’le birlikte Sevr mağarasında saklanınca Âmir sürüsünü bu mağaraya doğru sürerek onlara süt ve yiyecek götürdü. Sonra da onlarla birlikte Medine’ye gitti. Ahmed b. Hanbel’in rivayetine göre, hicret sırasında kendilerini takibe koyulan Sürâka’ya verilecek emannâmeyi yazmasını Peygamber ona emretmiş, o da bunu bir deri parçasına yazmıştı. Bu rivayetten, âzatlı bir köle ve çoban olmasına rağmen, o gün için Mekke’de sayıları çok az olan okuma yazma bilenler içinde Âmir’in de bulunduğu anlaşılmaktadır. Medine’de ensar ile muhacirler arasında Resûl-i Ekrem tarafından kurulan muâhât*ta Âmir, Hâris b. Evs b. Muâz’la kardeş ilân edildi.
Bedir ve Uhud savaşlarına katılan Âmir, hicretin 4. yılında Necidliler’e gönderilen yetmiş kişilik irşad heyetinde yer aldı. Heyet Bi’rimaûne’ye geldiğinde tuzağa düşürüldü. Cebbâr b. Sülmâ’nın attığı mızrak, henüz kırk yaşında olan Âmir’in sırtından girip göğsünden çıktı. O anda Âmir, “Kazandım vallâhi!” diye haykırınca öldürdüğü insanın son nefesindeki bu sözüne bir mâna veremeyen Cebbâr, günlerce üzerinde düşündüğü bu olayın tesiriyle daha sonra müslüman oldu. Cebbâr b. Sülmâ ve bu baskını düzenleyenlerin reisi olan Âmir b. Tufeyl, Âmir b. Füheyre’nin naaşının önce göklere yükseldiğini, daha sonra yere indiğini bizzat gördüklerini söylemişlerdir (bk. Buhârî, “Megāzî”, 28).
BİBLİYOGRAFYA:
Müsned, IV, 176; Buhârî, “Megāzî”, 28; İbn İshak, es-Sîre, s. 124, 171; Vâkıdî, el-Megazî, I, 155, 349, 352; İbn Hişâm, es-Sîre, I, 277, 340; II, 130, 131; III, 194, 196; İbn Sa‘d, et-Tabakat, III, 230; Halîmî, el-Minhâc fî şuǾabi’l-îmân (nşr. Hilmi Muhammed Fûde), Beyrut 1399/1979, II, 69, 91; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe, III, 136; a.mlf., el-Kâmil, IV, 72; İbn Hacer, el-İsâbe, III, 594-595; a.mlf., Tehzîbü’t-Tehzîb, V, 80; Âmirî, Behcetü’l-mehâfil ve bugyetü’l-emâsil (nşr. Muhammed Sultan en-Nemnekânî), Kahire 1330-31, I, 150; Tecrid Tercemesi, III, 243-244; M. Mustafa el-A‘zamî, Küttâbü’n-nebî, Riyad 1401/1981, s. 74-75; İbn Hudeyde, el-Misbâhu’l-mudî fî küttâbi’n-nebiyyi’l-ümmî, Beyrut 1405/1985, s. 136-138; Şâkir Mahmûd Abdülmün‘im, “Küttâbü’n-nebî”, el-Müǿerrihu’l-ǾArabî, IV, Bağdad 1975, s. 171-200.
Kemal Sandıkçı