ALÂEDDİN ALİ ESVED

علاء الدين علي الأسود

(ö. 800/1397)

Sultan Murad Hüdâvendigâr devrinin meşhur âlimlerinden.

Afyonkarahisarlı olup babasının adı Ömer’dir. Tahsilini İran’da yaptı. Orhan Gazi zamanında Anadolu’ya geldi ve İznik Medresesi’ne müderris tayin edildi. Talebeleri arasında oğlu Hasan Paşa ile Molla Şemseddin Fenârî de bulunmaktadır. 26 Muharrem 800 (19 Ekim 1397) tarihinde vefat eden Ali Esved, İznik Şerefzâde mahallesindeki türbesinde medfundur.

Eserleri. 1. el-İnâye. Tâcüşşerîa el-Mahbûbî’nin Hanefî fıkhına dair el-Vikaye adlı eserine yaptığı şerhtir. İki cilt olan bu eserin Süleymaniye Kütüphanesi’nde yazma nüshaları vardır (Fâtih, nr. 1883-1884; Cârullah, nr. 765-766). 2. Künûzü’l-envâr. Sultan Murad adına kaleme alınan Rumûzü’l-esrâr adlı fıkıh usulüne dair bir eserin şerhidir. Yazma bir nüshası Nuruosmaniye Kütüphanesi’ndedir (nr. 1334, 334 varak). 4 Zilhicce 769 (21 Temmuz 1368) tarihinde istinsah edilen bu nüshanın mukaddimesinde asıl metnin Ebû Bekir b. İbrâhim’e ait olduğu belirtilmektedir. Ali Esved ayrıca Hatîb el-Kazvînî’ye ait el-Îzâh fi’l-meânî ve’l-beyân adlı eserle (bk. Keşfü’z-zunûn, I, 211) Celâleddin Ömer el-Habbâzî’nin fıkıh usulüne dair el-Mugnî adlı kitabını da şerhetmiştir (bk. Brockelmann, I, 657).

BİBLİYOGRAFYA:

Mecdî, Şakaik Tercümesi, s. 29-30; Keşfü’z-zunûn, I, 211; II, 1749, 2021; Leknevî, el-Fevâidü’l-behiyye, s. 116; Hediyyetü’l-ârifîn, I, 726; Osmanlı Müellifleri, I, 351; Brockelmann, GAL Suppl., I, 657; Kehhâle, MuǾcemü’l-müǿellifîn, VI, 291; “Alâüddin Esved”, İBA, I, 166.

Ahmet Özel