AHKÂMÜ’l-KUR’ÂN
أحكام القرآن
İmam Şâfiî’nin (ö. 204/819) Kur’an’daki bazı ahkâm âyetlerinin tefsirine ve onlardan hüküm çıkarma metoduna dair görüşlerini toplayan eser.
Eseri bizzat Şâfiî kaleme almamış, tanınmış hadis âlimi Beyhakı (ö. 458/1066) derlemiştir. Beyhakı, gerek Şâfiî’nin gerekse öğrencileri Büveytî, Ebû Sevr, Harmele, Rebî‘ el-Cîzî, Müzenî, Rebî‘ el-Murâdî gibi âlimlerin kitaplarından Şâfiî’ye ait görüş ve tahlilleri bir araya toplayarak bu eseri meydana getirmiştir. Eserin baş tarafında, Kur’an hükümlerini öğrenmeye teşvik, âm ve hâs lafızlar, Kur’an ve Sünnet’e uymanın farz oluşu, haber-i vâhid*in Kur’an’daki yeri, nesih, istihsan*ın reddi gibi konulara kısaca temas edilmiş, daha sonra âyetler fıkhî konular esas alınmak suretiyle tefsir ve tahlile tâbi tutulmuştur.
Eseri ilk defa Ebû Üsâme İzzet el-Attâr, kendi elindeki nüsha ile Dârü’l-kütübi’l-melekiyye el-Mısriyye’de (Talat Seksiyonu, nr. 715) kayıtlı bulunan nüshayı karşılaştırarak iki cilt halinde yayımlamıştır (Kahire 1371/1952). Abdülganî Abdülhâlik bu esere dipnotlar eklemiş ve Şâfiî’ye ait görüşlerin zikredildiği kaynaklara işaretle yer yer açıklamalarda bulunmuştur. Ayrıca baş tarafında Muhammed Zâhid Kevserî’nin eseri tanıtan ve ahkâmü’l-Kur’an’la ilgili bilgiler ihtiva eden bir takdimi vardır.
BİBLİYOGRAFYA:
Şâfiî, Ahkâmü’l-Kur’ân (nşr. Ebû Üsâme İzzet el-Attâr), Kahire 1371/1952 → Beyrut 1400/1980, I-II; Keşfü’z-zunûn, I, 20; Sezgin, GAS, I, 489-490.
İsmet Ersöz