ACEM-KÜRDÎ
Türk mûsikisinde bir birleşik makam.
Terkip edeni bilinmeyen bu makamın iki asırdan beri kullanıldığı tahmin edilmektedir. Acem makamının icrası sırasında, bu makamla ortak perdeleri çoğunlukta olan kürdî makamına geçilir
ve kürdî makamının nağmeleriyle çok defa nîm-hisar perdesi de kullanılarak karar verilir. Donanımına, mûsiki nazariyatçılarından S. Arel, S. Ezgi ve E. Karadeniz ârıza olarak segâh bemolü koymuşlardır. Birleşik makamların özellikleri giriş bölümlerinden çok kararlarıyla ortaya çıktığından, burada donanıma karar kalıbı ârızalarının yazılması daha uygun olur. Makamın güçlüleri acem ve çârgâh perdeleri, durağı ise dügâh perdesidir. Bütün birleşik makamlar gibi inici seyir gösterir.
Altûnîzâde’nin zencîr usulündeki peşrevi, Zekâi Dede’nin remel usulündeki “Dildâr işitip velvele-i efganım” mısraı ile başlayan bestesi, Kaptanzâde Ali Rızâ Bey’in devr-i hindî usulündeki “Leyl olur ki hüzn içinde her nefes bir âh olur” mısraı ile başlayan şarkısı bu makamda bestelenmiş meşhur eserlerdendir.
BİBLİYOGRAFYA:
S. Ezgi, Türk Musikisi, I, 229-230; IV, 264; H. Sadettin Arel, Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri, İstanbul 1968, s. 119-120; M. Ekrem Karadeniz, Türk Mûsikîsinin Nazariye ve Esasları, Ankara 1983, s. 144, 566-567.
Cinuçen Tanrıkorur