ABDULLAH b. HUZAFE
عبد الله بن حذافة
Ebû Huzâfe Abdullah b. Huzâfe el-Kureşî es-Sehmî (ö. 35/655-56)
Hz. Peygamber’e elçilik yapan sahâbî.
İslâmiyet’in yayılmaya başladığı ilk günlerde müslüman olan Abdullah, Mekke döneminin çileli hayatını yaşadı ve kardeşi Kays b. Huzâfe ile birlikte ikinci Habeşistan hicretine katıldı. Hicretten sonra Medine’ye dönen Abdullah’ın Bedir Savaşı’nda bulunup bulunmadığı konusunda ihtilâf vardır. Hâkim’in el-Müstedrek’inde yer alan bir rivayette (III, 63), Ebû Saîd el-Hudrî, Bedir’de onu bir bölük askerin başında kumandan olarak gördüğünü söyler. Hz. Peygamber komşu devlet başkanlarına dine davet mektupları gönderdiği sırada, İran kisrâsı’na hitaben yazdığı mektubu, üstün temsil kabiliyetine sahip olan Abdullah’ın başkanlığındaki bir heyetle gönderdi.
Abdullah, hicrî 9. yılda (630) Alkame b. Mücezziz’in kumandasındaki bir seriyyeye katıldı. Halife Ömer devrinde Suriye’nin fethinde görev aldı, Bizanslılar’a esir düştü. Daha sonra Mısır’ın fethinde bulundu ve Hz. Osman devrinin son yıllarında Mısır’da öldü.
Güvenilir kaynaklarda Abdullah b. Huzâfe’nin iman gücünü ve kahramanlıklarını dile getiren rivayetler bulunmaktadır. Bunlardan sağlamlığı tesbit edilen rivayetlere göre, Abdullah Suriye’de çarpışırken onu esir alan düşman kuvvetleri Peygamber’in ashabından olduğunu söyleyerek krallarının huzuruna çıkardılar. Kral, Hıristiyanlığı kabul ettiği takdirde kendisine önemli mevkilerle birlikte pek çok servet vermeyi vaad etti. Teklifine önem vermediğini görünce bu defa onu ölümle tehdit etti; buna da aldırmayınca başından öperse hayatını bağışlayacağını bildirdi. Yine bir sonuç alamayınca bu defa, kendi hayatıyla birlikte esir müslümanların hayatını da bağışlayacağını söyledi. Bunun üzerine Abdullah kralın alnından öperek seksen (veya yüz) arkadaşının hayatını kurtardı. Medine’ye döndüklerinde olayı haber alan Hz. Ömer, Abdullah’ı alnından öpmenin her müslümanın görevi olduğunu söyledi ve ilk olarak kendisi öptü.
BİBLİYOGRAFYA:
İbn Hişâm, es-Sîre (nşr. Mustafa es-Sekka v.dğr.), Kahire 1375/1955, IV, 430, 508, 640; İbn Sa‘d, et-Tabakatü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968, I, 259; II, 163; IV, 189-190; Müsned, III, 450; Buhârî, “Megazî”, 59, 82; a.mlf., et-Târîhu’l-kebîr (nşr. Abdurrahman b. Yahyâ el-Yemânî v.dğr.), Haydarâbâd 1360-80/1941-60, V, 8; Taberî, Târîħ (nşr. M. J. de Goeje), Leiden 1879-1901, I, 1571; Hâkim, el-Müstedrek, III, 63, 630-631; İbn Abdülber, el-İstî‘âb (el-İsâbe içinde), Kahire 1328, II, 283-286; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, Kahire 1285-87, III, 142-144; a.mlf., el-Kâmil (nşr. C. J. Tornberg), Leiden 1851-76 → Beyrut 1399/1979, I, 481; II, 210, 213, 256; III, 200; Zehebî, AǾlâmü’n-nübelâ, II, 11-16; İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, II, 296-297.
Ali Yardım