ABDULLAH b. EBÛ ÜMEYYE

عبد الله بن أبي أمية

Abdullah b. Ebî Ümeyye b. el-Mugıre el-Mahzûmî (ö. 8/629-30)

Hz. Peygamber’in halası Âtike’nin oğlu ve hanımı Ümmü Seleme’nin kardeşi.

İslâmiyet’in ilk dönemlerinde Müslümanlığın azılı düşmanlarından olan Abdullah, Peygamber’in amcası Ebû Tâlib’e giderek yeğenini İslâm davetinden vazgeçirmesini veya onu himaye etmemesini isteyen heyette bulundu. Hz. Peygamber’i vazgeçirmek için yapılan bir başka toplantıda, Kur’ân-ı Kerîm’de de işaret edildiği gibi (bk. el-İsrâ 17/93), Peygamber’in gökyüzüne çıkıp oradan, okuyacakları bir kitap getirmedikçe kendisine inanmayacağını söyleyenler arasında yer aldı. Müslüman muhacirleri geri istemek üzere Habeşistan’a elçi olarak gittiği de rivayet edilen Abdullah, Peygamber’in, ölüm döşeğinde bulunan Ebû Tâlib’e iman telkin etmesine karşı çıktı ve ona dininden dönmemesi için baskı yaptı. Uhud Savaşı sırasında Medine’de bulunan Abdullah, doğruca Tâif’e gitti ve oradan Mekkeliler’e savaş hakkında bilgiler gönderdi.

Abdullah İslâm düşmanlığını Mekke fethine kadar devam ettirdi, ancak fetih öncesinde Ebû Süfyân ile birlikte Medine’ye gitmeye karar verdi. Yolda İslâm ordusuyla karşılaştılar; Ümmü Seleme’nin ricası üzerine Peygamber tarafından kabul edilerek müslüman oldular. Abdullah Mekke’nin fethine ve Huneyn Savaşı’na katıldı. Bu savaşta azılı İslâm düşmanı ve Sakıf kabilesinin reisi olan Osman b. Abdullah’ı öldürdü. Tâif muhasarasında şehid düştü.

BİBLİYOGRAFYA:

Vâkıdî, Kitâbü’l-Megazî (nşr. M. Jones), London 1965-66 - Beyrut, ts. (Âlemü’l-Kütüb), bk. İndeks; İbn Hişâm, es-Sîre (nşr. Mustafa es-Sekka v.dğr.), Kahire 1355/1936, bk. İndeks; İbn Sa‘d, et-Tabakatü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968, I, 122; II, 158; Taberî, Târîħ (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire 1960-70 → Beyrut, ts. (Daru Süveydân), III, 50-51; İbn Abdülber, el-İstî‘âb (el-İsâbe içinde), Kahire 1328, II, 262-264; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe (nşr. Muhammed İbrâhim el-Bennâ v.dğr.), Kahire 1390-93/1970-73, III, 177-178; İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, II, 277; Muhammed Hamîdullah, İslâm Peygamberi (trc. Salih Tuğ), İstanbul 1980, II, 521-522.

Akif Köten