ABDULLAH b. EBÛ BEKİR es-SIDDÎK
عبد الله بن أبي بكر الصديق
Abdullah b. Abdillâh Ebî Bekr b. Osmân el-Kureşî et-Teymî (ö. 11/632-33)
Hz. Ebû Bekir’in oğlu, sahâbî.
Esmâ ile öz kardeş, Âişe ile de baba bir kardeş olan Abdullah, Mekke’de doğdu. Hicret sırasında, Sevr mağarasında bulundukları üç gün boyunca Hz. Peygamber ile babasının istihbarat hizmetlerini üstlendiği zaman çocuk denecek yaşta idi. Abdullah, Kureyş müşriklerinin yaptıkları toplantıları takip edip Peygamber’in aleyhine alınan kararları öğrenir, akşam karanlığında gizlice Sevr mağarasına giderek olup bitenleri aktarırdı. Geceyi mağarada geçirdikten sonra alaca karanlıkta kimseye görünmeden tekrar Mekke’ye dönerdi. Hz. Âişe, üvey kardeşinin bu son derece tehlikeli işteki başarısını, onun cesur, akıllı ve becerikli oluşuyla açıklamıştır. Abdullah, Peygamber’in Medine’ye ulaştığını öğrenince ailesiyle birlikte oraya hicret etti.
Aşere-i mübeşşere*den Saîd b. Zeyd’in kız kardeşi Âtike ile evlenen Abdullah’ın, hanımına olan düşkünlüğü sebebiyle savaşlara katılma gibi bazı görevlerini yerine getiremediği ve bundan
dolayı babasının emriyle ondan ayrılmak zorunda kaldığı rivayet edilir. Ancak bu ayrılığın üzüntüsünü içli şiirlerle terennüm ederek babasının merhametini celbetmiş ve Âtike ile tekrar bir araya gelmiştir.
Abdullah, Mekke fethine ve Huneyn Savaşı’na katıldı; Tâif muhasarasında yaralandı. Bir süre iyileşen bu yara daha sonra tekrar açıldı ve ölümüne sebep oldu. Cenaze namazını babası kıldırdı. Abdullah’tan, Begavî ve Hâkim’in eserlerinde naklettikleri sadece bir hadis rivayet edilmiştir.
BİBLİYOGRAFYA:
Vâkıdî, Kitâbü’l-Megazî (nşr. M. Jones), London 1965-66 → Beyrut, ts. (Âlemü’l-Kütüb), I, 395, 402; III, 930, 931, 938; İbn Sa‘d, et-Tabakatü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1388/1968 I, 229; Buhârî, “Menâkıbü’l-Ensâr”, 45; Taberî, Târîħ (nşr. Muhammed Ebü’l-Fazl), Kahire 1960-70 → Beyrut, ts. (Dâru Süveydân), II, 376, 378, İbn Abdülber, el-İstî‘âb (el-İsâbe içinde), Kahire 1328, II, 258; III, 199; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gabe, Kahire 1285-87, III, 299; İbn Kesîr, el-Bidâye, Beyrut 1967, V, 263, 338; Nevevî, Tehzîbü’l-esmâ, Beyrut, ts. (Dârü’l-Kütübi’l-ilmiyye), I, 262; İbn Hacer, el-İsâbe, Kahire 1328, II, 283.
Mehmet Ali Sönmez